Nie oznacza to oczywiście, że pracodawca popełni błąd, wpisując dane o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze do świadectwa pracy. Tylko, że nie mając takiego obowiązku, nie będzie odpowiadał za nieprawidłowe sporządzenie takiego świadectwa – podkreślił SN. Obowiązek pracodawcy wpisywania danych o pracach szczególnych ograniczony jest do tych okresów, które nie są i nie były rejestrowane, w szczególności nie są i nie były odnotowywane w ZUS. A to odnosi się praktycznie już tylko do prac szczególnych wykonywanych przed 1 stycznia 2009 r., tj. na podstawie starych przepisów rozporządzenia z 1983 roku lub innych unormowań obowiązujących przed wejściem w życie ustawy o emeryturach pomostowych.
Świadectwo pracy – za jaki okres wykazujemy prace szczególne (nowy wyrok SN: III PZP 5/22)
Pracodawca nie ma już obowiązku wpisywania do świadectwa pracy danych o pracach w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, które były wykonywane po wejściu w życie przepisów o emeryturach pomostowych tj. od 1 stycznia 2009 r. Potwierdza to najnowsza uchwała Sądu Najwyższego z 12 października 2023 r. (sygn. akt III PZP 5/22).
Pracodawca nie ma obowiązku podania w świadectwie pracy informacji o wykonywaniu przez pracownika pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, świadczonej po dniu 31 grudnia 2008 r.
Świadectwo powinno zawierać informacje istotne z punktu widzenia uprawnień pracowniczych i uprawnień z ubezpieczenia społecznego – ale tylko te, które są rzeczywiście niezbędne. Obecnie obowiązujące przepisy ustawy o emeryturach pomostowych ściśle określają rejestry, wysokość składek, a także wskazują, kto je opłaca i rejestruje. Wobec tego potrzeba umieszczenia danych o pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze wykonywanej od 1 stycznia 2009 r. w praktyce już nie istnieje. Wynika to z faktu, że organ rentowy, czyli ZUS, dysponuje wszelkimi danymi dotyczącymi prac szczególnych.
Uchwała SN z 12 października 2023 r. (sygn. akt III PZP 5/22)
Co wynika z orzeczenia SN
Brak obowiązku wpisywania do świadectwa pracy prac w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze wykonywanych po 1 stycznia 2009 r., tj. po wejściu w życie ustawy o emeryturach pomostowych, oznacza, że pracownik nie może skutecznie domagać się sprostowania takiego świadectwa. Dotyczy to także sytuacji, w której pracodawca wpisze dane o takich pracach wykonywanych po 2009 roku, ale popełni błąd lub określi je nieściśle – te dane nie mają bowiem znaczenia dla uprawnień pracowniczych z tytułu wykonywania pracy szczególnej, uprawniającej do emerytury pomostowej.
Brak danych o takich pracach w rejestrach prowadzonych przez ZUS na podstawie przepisów art. 41 i nast. ustawy o emeryturach pomostowych może skutkować jedynie powództwem o ustalenie prawa do emerytury pomostowej, ale skierowanym już nie przeciwko pracodawcy, ale do ZUS.